Monthly Common Mistakes (9)

Các bạn thân mến!

Vậy là đã đến tháng cuối cùng của năm 2022 rồi, hy vọng là các bạn đã có một năm làm việc đầy hiệu quả và vui vẻ!

Thời gian trôi nhanh thật đấy, thoáng chốc đã 8 tháng trôi qua kể từ khi mình đăng bài viết đầu tiên trong loạt bài về các lỗi thường gặp khi dịch. Cảm ơn các bạn đã quan tâm theo dõi loạt bài này và áp dụng những lời khuyên/gợi ý của mình trong thời gian qua. Không biết có chính xác bao nhiêu bạn như vậy, nhưng mình rất mừng là chất lượng bài dịch nói chung của cộng đồng chúng ta đã cải thiện rõ rệt so với trước đây, thể hiện ở điểm GoCheck bình quân trong thời gian gần đây đã cao hơn trước và có nhiều điểm 9 - 10 hơn. Cả tháng trước và tháng này đều có khá nhiều bài dịch khiến mình phải nhận xét “Good” liên tục ^^. Có những đoạn dịch rất trôi chảy, mượt mà và dễ hiểu, có thể thấy là các bạn đã dành nhiều thời gian và tâm sức cho những tác phẩm dịch như vậy. Một lần nữa, chân thành cảm ơn các bạn nhé!

Tuy nhiên, không thể phủ nhận một điều là vẫn còn một vài trường hợp dịch ẩu, dịch máy móc và thiếu tra cứu, dẫn đến những câu dịch sai, lủng củng và thiếu tự nhiên. Mình thực sự mong rằng thời gian tới sẽ không còn những bài dịch như vậy nữa.

Như thường lệ, trước khi nói đến nội dung chính của bài viết hôm nay, mình xin gửi lại đường liên kết đến các bài viết trước để các bạn tiện theo dõi:

• (1) - Dịch cách xưng hô không phù hợp, thiếu nhất quán
• (2) - Thiếu sự tra cứu phù hợp
• (3) - Lặp từ nhiều lần không cần thiết trong cùng một câu
• (4) - Một số vấn đề thường gặp về giao tiếp với khách hàng
• (5) - Dịch máy móc theo cấu trúc câu gốc
• (6) - Không dùng dấu phẩy ngăn cách các thành phần câu theo ngữ pháp tiếng Việt
• (7) - Dùng từ chỉ thời gian không phù hợp
• (8) - Viết thứ, ngày, tháng, năm chưa phù hợp với quy tắc trong tiếng Việt

Hôm nay, mình sẽ viết về một vấn đề xuất hiện khá là thường xuyên trong suốt thời gian qua, đó là: Dùng từ máy móc, không phù hợp với ngữ cảnh.

Có lẽ các bạn đều thấy vấn đề này thật “quen thuộc” ^^ vì mình đã nhắc đến rất nhiều lần khi kiểm tra bài dịch của các bạn. Như mình thường nói, một từ không phải lúc nào cũng mang một nghĩa, người dịch cần căn cứ vào ngữ cảnh liên quan để tìm ra nghĩa và cách diễn đạt phù hợp.

Dưới đây là vài ví dụ của tháng này, các bạn để ý đến những từ in đậm trong câu nhé.

Thông thường thì không sai khi dịch “Meet” là “gặp gỡ”; “the grid spacing” là “việc giãn cách lưới” hoặc “the new spacing” là “việc giãn cách mới”; “your student” là “(các) em học sinh (của mình)” và “worry-free” là “không cần lo lắng”. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là các từ đó không đứng riêng lẻ một mình mà đều xuất hiện trong ngữ cảnh cụ thể. Vì vậy, nếu bê nguyên nghĩa thông dụng của các từ đó vào câu dịch mà không tính đến ngữ cảnh liên quan thì sẽ không tránh khỏi hệ quả là câu dịch không truyền đạt rõ nghĩa văn bản gốc và/hoặc thiếu tự nhiên như “Gặp gỡ chủ đề”, “các cải tiến đối với việc giãn cách”, “chuyển sang việc giãn cách”, “Quý vị vui lòng cho các em học sinh của mình…” (trong khi “Quý vị” ở đây chính là phụ huynh học sinh), “mua hàng không cần lo lắng”. Vậy, ta nên dịch như thế nào cho phù hợp? Dưới đây là một số gợi ý của mình.

Nếu thấy bất kỳ điều gì chưa rõ hoặc muốn đóng góp thêm thì các bạn cứ chia sẻ nhé. Cảm ơn các bạn!