Monthly Common Mistakes (5)

Chào các bạn!

Hy vọng các bạn đã có một tháng làm việc đầy hiệu quả và vui vẻ!

Tháng vừa rồi của mình thì không được vui lắm, vì phải review khá nhiều bài dịch chất lượng không được cao. Có khá nhiều nguyên nhân mà chắc các bạn cũng đoán được, đó là: dịch ẩu, không đọc kỹ câu gốc và ngữ cảnh liên quan, không tra cứu cẩn thận, thậm chí là… bê nguyên cả “tác phẩm” của Google Translate vào bài dịch.☹ Do vậy, một lần nữa mình rất mong là tất cả các bạn, dù “lính mới” hay “lão làng”, dù thuộc cấp độ Standard hay Pro, hãy lưu ý đến từng lời nhắc trong bài GoCheck, từng bài viết trong Forum này và hết sức cẩn thận trong mọi bài dịch thực tế. Với những bạn đang lạm dụng Google Translate, hãy dừng lại để tránh dẫn đến hậu quả bị loại khỏi đội ngũ biên dịch viên của Gengo.

Trước khi trình bày nội dung chính của bài viết hôm nay, mình gửi lại đường liên kết đến các bài viết trước để các bạn tiện theo dõi nhé:

• Monthly Common Mistakes (1) - Dịch cách xưng hô không phù hợp, thiếu nhất quán
• Monthly Common Mistakes (2) - Thiếu sự tra cứu phù hợp
• Monthly Common Mistakes (3) - Lặp từ nhiều lần không cần thiết trong cùng một câu
• Monthly Common Mistakes (4) - Một số vấn đề thường gặp về giao tiếp với khách hàng

Bài viết tháng này sẽ tập trung vào một lỗi mà mình thấy xuất hiện rất nhiều khi review bài dịch trong tháng vừa qua, đó là: Dịch máy móc theo cấu trúc câu gốc. Hệ quả tất yếu là khiến câu dịch không rõ nghĩa, lủng củng và thiếu tự nhiên. Chúng ta cùng xem các ví dụ sau nhé:

Các bạn thấy thế nào khi đọc những câu dịch ở trên, nhất là đoạn in nghiêng? Về ý thì không hề sai, nhưng người đọc sẽ thấy ngay có sự vụng về, trúc trắc, không được xuôi tai và tự nhiên trong cách diễn đạt. Thông thường, các bạn có dùng lối nói như vậy khi viết văn bản (nhất là thư từ) hoặc quảng cáo/giới thiệu sản phẩm không? Mình chắc là Không! Vậy, chúng ta sẽ viết như thế nào trong những ngữ cảnh đó? Dưới đây là đề xuất của mình, các bạn có thể bổ sung nếu có phương án khác hay hơn.

(*Theo mình, “for your instagram bio” dịch thành “cho mục giới thiệu Insta” chưa được ổn, nhưng mình sẽ không nói thêm ở đây vì không thuộc phạm vi bài viết này.)

Trên đây là vài ví dụ đơn giản để các bạn dễ hình dung về sự khác nhau giữa một bên là lối dịch máy móc theo câu gốc và một bên là lối diễn đạt thuần Việt. Chắc các bạn cũng đã biết, một bản dịch thành công là khi người đọc không phát hiện ra rằng đó là bản dịch từ một ngôn ngữ khác. Như vậy, chúng ta không nên chỉ chăm chăm “dịch” từng từ, từng câu, mà nên nghĩ xem mình thường sẽ nói và viết như thế nào bằng tiếng Việt trong những ngữ cảnh đó, sao cho thật rõ nghĩa và xuôi tai. Mình có vài gợi ý để các bạn tham khảo nhé:

1. Tránh dùng cấu trúc bị động, khi có thể.
2. Tránh dùng lối nói cộc lốc, không chủ ngữ.
3. Luôn tìm cách diễn đạt sao cho thật rõ nghĩa, giữa câu trước và câu sau luôn có sự gắn kết ý liền mạch.
4. Nếu có thời gian, hãy đọc các tác phẩm văn học và viết bằng tiếng Việt thật nhiều để nâng cao khả năng diễn đạt trôi chảy, mượt mà.

Các bạn nên tham khảo cuốn “Tôi tập viết tiếng Việt” của tác giả Nguyễn Hiến Lê, đặc biệt là Chương X – Dịch văn xuôi ngoại quốc. Nếu không có điều kiện mua thì các bạn có thể tải bản quét tác phẩm này thông qua trang: https://bit.ly/3TgG8Zs

Mình xin trích một đoạn nhỏ ở cuối Chương X để ta cùng ngẫm nhé:

“Nhưng nếu họ đọc thì có hiểu được đúng ý ta không? có thấy bỡ ngỡ không? có cảm tưởng rằng ta với họ như không dùng chung một ngôn ngữ không?

Cứ dịch như vầy đi: Johnson is told… = Johnson được nói rằng (sẽ đi dự hội nghị Manille) thì họ có mắng ta là mất gốc cũng đáng.”

Mong là đội ngũ biên dịch viên Anh-Việt của Gengo không có ai bị mắng là “mất gốc” ^^.

Bài viết lại dài quá rồi, mình phải dừng thôi. Nếu thấy bất kỳ điều gì chưa rõ hoặc muốn đóng góp thêm thì các bạn cứ chia sẻ nhé. Cảm ơn các bạn!