Chào các bạn,
Hôm nay mình sẽ tiếp tục viết về các lỗi phổ biến thường mắc phải khi dịch, cụ thể là lỗi “too literal translation” mà mình hay gọi là dịch máy móc, thiếu tự nhiên hoặc không thuần Việt. Đây là lỗi rất dễ mắc phải, dù là biên dịch viên cấp độ Standard hay Pro. Vì sao ư? Có thể vì ta không đọc trước cả câu/cả đoạn mà lại dịch ngay cho nhanh, hoặc khi dịch xong lại không đọc lại cẩn thận, chưa kể trường hợp dựa vào... Google Translate. Lỗi này bị trừ điểm không ít, vậy nên chúng ta cùng lưu ý để tránh mắc phải nhé.
Theo phân loại của Gengo, có hai kiểu dịch máy móc: dịch máy móc về nghĩa (tính là lỗi dịch thiếu chính xác) và máy móc về cấu trúc câu (lỗi cú pháp). Dưới đây là vài ví dụ để các bạn dễ hình dung:
Ví dụ 1:
Trong một job nói về sản phẩm sáp vuốt tóc, có đoạn:
[[[Black Fiber: - Strong hold; - Smooth finish
I really like it – awesome hold, a lot of fibers, so I have a lot of extra volume.]]]
Và người dịch đã dịch thành:
[[[Black Fiber: - Giữ chặt; - Hiệu quả mượt mà
Mình thực sự thích nó – giữ tóc tuyệt vời, rất nhiều sợi, vì vậy mình dùng thêm nhiều lượng.]]]
Các bạn sẽ thấy ngay là người dịch đã rất máy móc khi bê nguyên “Strong hold” là “Giữ chặt”, “extra volume” là "thêm nhiều lượng” mà không xét đến ngữ cảnh của cả bài, khiến người đọc thấy khó hiểu. Khi nói về làm tóc, “hold” phải hiểu là giữ nếp tóc, còn "extra volume” cần hiểu là tóc dầy hơn, bồng hơn.
Ví dụ 2:
Câu gốc |
Câu dịch |
You were called from the number 228 |
Bạn được số 228 gọi đến |
How many big wins will be won on 21 March 2017? |
Bao nhiêu chiến thắng lớn sẽ được giành vào ngày 21 tháng 3 năm 2017? |
Như các bạn cũng biết, tiếng Việt không chuộng và không hay dùng cấu trúc bị động. Do vậy, mặc dù không sai nhưng các câu dịch như trên thật thiếu tự nhiên và không được thuần Việt. Chúng ta có thể đổi lại thành “Bạn nhận được cuộc gọi từ số 228” và “Sẽ có bao nhiêu chiến thắng lớn giành được vào ngày...”
Ngoài ra, với những câu có cấu trúc tường thuật như [[[“Clause/Sentence”, said/added by sb]]], chúng ta nên đảo lại vị trí các thành phần trong câu để câu dịch xuôi hơn [[[Theo sb // Sb cho biết // Sb cũng nói thêm rằng....]]].
Nếu có thời gian, các bạn nên đọc bài viết “The three-step translation process” của Olga trên trang Blog của Gengo (https://blog.gengo.com/three-step-translation-process/). Ba bước trong quy trình dịch mà Olga nói đến là: Initial translation - Initial proofreading - Rest then proofread again.
Hoặc, bài viết “7 habits of highly effective translators” (https://blog.gengo.com/7-habits-effective-translators/) của Jenie Gabriel cũng nhắc đến thói quen “proofread and review repeatedly”.
Theo mình thấy, các job của Gengo đều được phân bổ thời gian hợp lý, đủ để người dịch có thể đọc soát lại bài trước khi gửi đi. Vậy nên, ngoài việc đọc cả câu/đoạn trước khi dịch, chúng ta hãy chịu khó dành thời gian thực hiện các bước này để tránh các lỗi không đáng có nhé. Cảm ơn các bạn! :)
52 comments
Chị ơi, em là thành viên mới gia nhập Gengo và đang lạ lẫm về thủ tục thuế ạ, chị có thể hướng dẫn giúp em được không ạ?
Chào bạn, Gengo có 2 mẫu khai thuế, 1 mẫu dành cho công dân Mỹ và 1 mẫu dành cho những người không phải công dân Mỹ. Nếu bạn đang sống ở Mỹ thì chọn mẫu dành cho công dân Mỹ, còn sống ở VN hoặc nước khác thì chọn mẫu không dành cho công dân Mỹ (W-8BEN form). Sau đó, Gengo sẽ gửi form cho bạn điền. Form này sẽ hết hạn trong vòng một tháng. Việc điền form rất đơn giản, bạn chỉ cần đọc kỹ và điền thông tin thôi, sau đó ký tên xác nhận bằng cách di chuột máy tính, bằng ngón tay hoặc stylus nếu bạn dùng màn hình cảm ứng. Nếu ở VN thì phần địa chỉ nên điền bằng tiếng Việt không dấu. Khai thuế xong là bạn có thể nhận thanh toán được rồi. Gengo thanh toán cho bạn qua Paypal. Việc nhận thanh toán qua Paypal thế nào thì bạn google tìm hiểu nhé.
Dạ em cảm ơn chị ạ!
Cảm ơn Trang nhiều nhé!
Headtosky1992, xin lỗi bạn vì hôm nay mình mới trả lời được. Bạn Trang đã có hướng dẫn cụ thể cho bạn rồi, bạn hoàn thành thủ tục chưa? Nếu còn vướng mắc hay thắc mắc gì thì cứ tự nhiên đăng bài nhé, mình và các bạn khác sẽ tận tình giải đáp theo năng lực.
Nếu có thời gian thì bạn tham khảo các bài khác trong Forum nhé, chúc bạn thành công và tích cực đóng góp cho Gengo!
Chị ơi, cho em hỏi là thời gian review bài test của Gengo là 7 ngày đúng không ạ? Em đã nộp bài vào thứ Hai tuần trước, đến giờ vẫn chưa có kết quả ạ. Em đã gửi yêu cầu hỗ trợ cho Gengo rồi. Chị có thể tư vấn giúp em về vấn đề này được không ạ? Em cảm ơn chị nhiều.
Chào bạn, hiện tại đang có rất nhiều bài test liên tục gửi đến Gengo nên mình không thể chấm kịp trong thời hạn đó. Bạn thông cảm và kiên nhẫn chờ thêm giúp mình nhé. Cảm ơn bạn nhiều!
Hường
Chị ơi em mới đăng ký tài khoản translator thôi, nhưng tới phần làm test thì em không tìm được Vietnamese để làm test Eng-Viet , em phải làm sao đây ạ ?? Em cảm ơn chị
Chào bạn, nếu không tìm được cặp ngôn ngữ EN-VI thì có thể là Gengo đã tạm thời dừng nhận bài test. Bạn đọc lại xem Gengo có hướng dẫn hoặc thông báo gì ở trang đó không nhé.
@Zoe - If you cannot find the test that means that, as Huong has explained, we have closed it. We open and close tests based on number of active translators and work volume. It is possible that we will open it again on the future, but it's very difficult to predict when that will happen. At the moment, we don't make any specific announcements on the website, so I recommend that you check again at the beginning of each month :)
@Huong_Pham dạ e cám ơn chị, gengo có để là
If you don’t see your languages above, your test is not available. Please register with us here to be informed when it will be available.
em có đăng ký vào form để khi nào mở test thì gengo sẽ báo qua mail rồi.
@Lara Fernandez Thank you so much , I got it .
@Zoe - As I explained above, the best course of action is to check your Tests tab at the beginning of each month. We're no longer using the surveymonkey registration, so even if you register there, you will not receive a notification when the testing opens again.
Chị ơi, trong mục support của Gengo có một số mục phải giữ nguyên từ văn bản gốc sang văn bản đích nhưng không đề cập đến hastag (#), em không biết liệu phần hastag có nên giữ nguyên khi dịch không ạ?
Chào headtosky1992,
Theo mình biết thì không có quy định chung về việc xử lý phần hastag. Ngoài trường hợp hastag đi kèm tên riêng hoặc khách hàng đã có chỉ dẫn cụ thể, mình cho rằng nên hỏi lại khách hàng cho chắc chắn. Để tránh mất thời gian của cả hai bên, bạn hãy xử lý theo cách mà bạn thấy phù hợp nhất (dịch hay giữ nguyên) rồi báo với khách hàng và hỏi xem họ có OK với cách đó không, nếu không thì đề nghị họ "return job" để bạn điều chỉnh cho phù hợp.
Chào mọi người, mình vừa trở lại Gengo. Như chị Huong đã nói thì phần hashtag nên hỏi khách hàng cho chắc. Hashtag thì mình có gặp trong các bài dịch trong chuỗi dự án cải thiện bộ nhớ dịch của Facebook khi mình làm cho OHT và quy định của nó là nếu từ gắn hashtag là 1 chữ trong 1 câu thì dịch nó, nếu nó đứng độc lập thì không dịch nó. Ví dụ: This #sentence is an example. Chữ #sentence ở đây phải dịch. Ngược lại trường hợp This is my daughter. #cute, #lovely. Các hashtag ở đây không dịch. Trên đây là một ví dụ về dịch hashtag, tuy nhiên cần lưu ý là bạn phải tham vấn lại khách hàng để đảm bảo đúng yêu cầu của họ.
Chào Hường,
Mình rất vui vì vừa nhận được approval từ Gengo và nhận xét rất hữu ích từ bạn. Nhân đây mình cũng muốn trao đổi để làm rõ thêm nghĩa của "most recent plantings" trong bài dịch của mình. Ban đầu mình dịch ngay là "vụ trồng gần đây nhất". Tuy nhiên, đến câu tiếp theo thì lại là "Since 1984 about 100,000 trees of Asian pears have been planted every year in California." Mình thấy nếu dịch là "vụ trồng gần đây nhất" vào năm 1981 thì sẽ mâu thuẫn với câu sau đó nói là: từ năm 1984, cứ mỗi năm có khoảng 100.000 cây được trồng. Nếu từ năm 1984 trở đi đều có trồng thêm thì không thể nói vụ trồng năm 1981 là "gần đây nhất" được. Trong khi đó, theo mình tìm hiểu thì bài này đăng vào năm 1990, vì trong những phần sau của bài có đoạn viết là "Asian pears are full-sized at age 10 years old" - tức là những vụ trồng đầu tiên (mình dịch "sớm nhất") vào năm 1981 thì 10 năm sau là vào giai đoạn cho quả, tức là khoảng năm 1990, thời điểm viết bài, là hợp lý. Mình đã suy nghĩ rất lâu, và trao đổi thắc mắc này với một bạn người Úc (native English speaker) trước khi chọn dịch là "sớm nhất" thay vì "gần đây nhất". Bạn ấy cũng hiểu "most recent plantings" là "the earliest/oldest plantings". Nên cuối cùng mình quyết định dịch là "vụ trồng sớm nhất", và chờ cơ hội trao đổi thêm với bạn về vấn đề này :) Rất vui nhận được nhận xét, góp ý của bạn. Cảm ơn rất nhiều!
Thi
Thanks Hường nhé! Mình có làm bên Upwork một thời gian cũng hiểu cái tình cảnh job vừa đăng 5 min mà send proposal phát thì thấy 3 interviewing rồi :)))).
Vừa làm bài test (về ẩm thực Thổ á), không biết đậu hay rớt, có cơ hội được bạn chỉ bảo không nữa?
Mà xin hỏi bạn ở trên là bạn test bao lâu thì có kết quả vậy?
Chào Thi,
Một lần nữa chúc mừng bạn đã vượt qua bài test nhé, khi đã quen với hệ thống của Gengo thì bạn nên dành thời gian làm bài test cấp độ Pro.
Về ý kiến của bạn, mình xin nhắc chung tất cả các bạn rằng đây là diễn đàn công khai, không nên trao đổi nội dung bài test ở đây. Chúng ta hãy tạo môi trường công bằng cho các bạn khác cùng thử sức nhé.
Tuy nhiên, vì bạn đã hỏi nên mình sẽ trả lời chung nhất có thể (một lần này thôi nhé). Bạn nên đọc lại văn bản gốc một lần nữa thật kỹ, và lưu ý những điểm sau: "most" không phải lúc nào cũng có nghĩa là "nhất"; "plantings" đừng hiểu thành "vụ trồng", đừng gắn với ý 100.000 cây được trồng mỗi năm.
Trong các bài dịch thực tế, nếu các bạn thấy có điểm gì đó bất hợp lý trong văn bản gốc, đừng tự ý sửa đổi mà nên xác nhận lại với khách hàng. Bạn có thể dịch theo phán đoán tốt nhất của mình và nộp bài kèm theo lời nhắn với khách hàng về điều đó, đề nghị họ báo lại cho bạn biết nếu cách dịch đó của bạn không đúng với ý của họ.
Chúc bạn nhận được nhiều job!
Chào Hiếu,
Cảm ơn bạn đã làm bài test. Theo quy định của Gengo thì sau 5-7 ngày sẽ có kết quả chấm test, nhưng cũng có đợt nhiều bạn nộp bài quá nên mình không kịp trả kết quả trong thời gian đó.
Mình đã nhận được bài test của bạn và sẽ chấm trong thời gian quy định. Bạn yên tâm nhé!
Hường
Cám ơn Hường!
Thi
À tiện thể về bài dịch, cái cụm từ "vốn liên doanh" á chị, em biết nó là vốn mạo hiểm/vốn đầu tư mạo hiểm rồi vì cái này trên wikipedia có á chị, nhưng trong bài viết họ có ghi là"Vốn mạo hiểm (VC) hay vốn liên doanh là vốn tài chính cung cấp cho các công ty khởi động, tăng trưởng, rủi ro cao, có tiềm năng lớn giai đoạn sơ khai...". Em cũng không rõ tên "vốn liên doanh" này có chính xác không nên phản hồi lại đây để cùng thảo luận ạ.
https://vi.wikipedia.org/wiki/V%E1%BB%91n_m%E1%BA%A1o_hi%E1%BB%83m
Cảm ơn bạn Hường nhiều!
Với vị trí senior translator, bạn quá tử tế với newbie :)
@Ngọc Bảo: Theo ý mình thì chữ vốn liên doanh không được chuộng lắm trong các bài viết kinh tế ngoài quốc doanh. Có lẽ "Vốn mạo hiểm", "Quỹ đầu tư mạo hiểm" thì hợp lí hơn.
Có rất nhiều bài báo họ để luôn chữ hedge fund ứ thèm dịch :)
Cảm ơn bạn Hiếu Trần. Nhưng cụm từ mình đề cập không phải "hedge fund" mà là Venture capital.
Chào Thinh Le Ngoc Bao,
Một lần nữa chúc mừng bạn quay lại với Gengo nhé. Mình đánh giá cao thái độ nghiêm túc nhìn nhận vấn đề và tinh thần cầu tiến của bạn. Hy vọng bạn phát huy hơn nữa khả năng của mình và đóng góp tích cực cho Gengo! Còn về câu hỏi của bạn, như mình đã nói trong phần trả lời bạn Thi, chúng ta không nên trao đổi các vấn đề về bài test tại đây :) Mong bạn hiểu và nghiên cứu thêm nhé!
Hường
Mình rất bức xúc vì mình rớt!!
.
.
.
Thật ra mình đùa thôi, bạn đã chấm rất công tâm. Có một điều đáng tiếc là tất cả những lỗi bạn chỉ ra đều ... đúng và đều có thể tránh được nếu mình dành thời gian nhiều hơn cho bài test (lúc đó nghĩ Gengo dùng speed tracking để làm x-factor ^^, nên làm không thật cẩn thận).
Bạn nhận xét phải nói là tổng hợp đầy đủ tât cả điểm mạnh và điểm yếu về dịch thuật của mình, mạnh về cảm xúc và thoáng trong từ ngữ (rất phù hợp cho dịch sáng tạo như dịch văn học, hay marketing transcreation) nhưng khá ẹ với những bài dịch cần sự chỉn chu và chính xác cao (như legal hay medical thì chắc mình sẽ gặp khó khăn lớn).
Vậy phải phiền bạn 3 hôm nữa review lại bài giúp mình rồi! Lần tới không có chuyện rớt đâu nhé :).
Hơ hơ.
Chà, lâu không ghé thăm diễn đàn, thấy mọi người xôm tụ quá. Bạn Hường là the nicest reviewer mình từng gặp, bỏ nhiều công sức để góp ý chi tiết và cặn kẽ. Mình có một thắc mắc nhỏ là trừ bài test không nên chỉ ra phương án sửa cụ thể thì những bài dịch khác mà bạn Hường đánh giá có thể đề xuất phương án dịch của bạn không? Ví dụ như thay vì bảo từ A này không có nghĩa là B, câu này không nên dịch như này trong ngữ cảnh này, bạn nên tìm hiểu kỹ hơn... thì mình nghĩ nên đề xuất luôn phương án dịch của bạn để người dịch có thể mở mang kiến thức. Không rõ đó có phải là quy định của Gengo đối với reviewer không nữa?
Theo mình biết thì Gengo không chuộng transcreation mà thích style kiểu ngắn gọn, súc tích và tự nhiên, không bay bổng nên khi dịch đừng để trí tưởng bở bay xa bạn hieu.tran.greenhills ơi :)). Nói thật là mình nể những bạn có phong cách transcreation lắm, nhất là mấy bạn dịch slogan, dịch lời bài hát hay dịch thơ ý. Bái phục luôn!
Chào Hieu Tran,
Mình đánh giá cao thái độ tích cực và lạc quan của bạn! :) Rất mong được chào đón bạn gia nhập đội ngũ biên dịch viên Gengo!
Chào Trang,
Lâu quá mới thấy bạn xuất hiện! :) Cảm ơn bạn nhé, mình chỉ mong sao đội ngũ biên dịch viên Anh-Việt ngày càng cải thiện "tay nghề" thôi. Thực ra, nếu bạn xem lại những bài GoCheck đã nhận được thì sẽ thấy là mình áp dụng cả hai cách: giải thích lỗi sai và đề xuất phương án dịch. Gengo không quy định phải theo cách nào. Mình chỉ nghĩ rằng, để các bạn tìm hiểu thêm về lỗi đã mắc và tự tìm ra phương án phù hợp thì sẽ hiệu quả hơn, các bạn sẽ nhớ lâu hơn. Còn nếu các bạn nghiên cứu mãi rồi mà vẫn không hiểu tại sao sai thì đã có... Vietnamese Forum này :) Mình đã lập sẵn 1 topic riêng cho các vấn đề về GoCheck mà chưa thấy bạn nào lên tiếng cả. Khi chúng ta cùng trao đổi về lỗi đã mắc phải thì sẽ giúp nhau hiểu và nhớ được nhiều hơn, đồng thời giúp các bạn khác cùng tham khảo để tránh lặp lại sau này.
Còn về transcreation, không biết bạn Hieu Tran có đang cộng tác với công ty dịch thuật nào về mảng này không? Bạn Trang đã thử sức chưa? Nếu có kỹ năng transcreation tốt thì sẽ rất "đắt khách" đấy nhé, thu nhập cao hơn translation rất nhiều!
@Trang, thank insight của bạn!
@Hường:
Về transcreation thì mình hiện đang dịch một tiểu thuyết độ 300 trang cho một khách hàng qua Upwork, và một website localization cho web nghe nhạc Spotify. Tuy vậy mình chưa cộng tác với công ty dịch thuật nào cả. Kinh nghiệm làm việc thật ra không nhiều, nhưng kinh nghiệm đọc sách thì nhiều lắm, mà toàn thích đọc sách dày từ nhỏ lên chắc transcreation nó ngấm vào dần dần.
Nếu muốn đắt khách về cái này khéo phải thông qua các nhà xuất bản Việt Nam ấy nhỉ? Mà mình thì đến ông giữ xe cũng chả biết :)
Mình cũng chưa dám nói là giỏi về transcreation nhưng một yếu tố mình nghĩ khá quan trọng là mình làm motivational speaker, luôn phải sử dụng từ ngữ và chứng kiến tác dụng của từ ngữ tới cảm xúc người khác nên thường khi chọn từ ngữ để dịch sao cho thoáng ý, thường mình thấy không mấy khó khăn.
Không biết bạn hieu.tran.greenhills có cộng tác với công ty đa cấp nào không nhỉ? ^_^
Bạn Hường ơi, mình dịch nhiều văn bản về marketing, từ du lịch, hàng không, loa, đài, đồng hồ blah blah blah nhưng do nhiều yếu tố khách quan nên không thể thỏa sức sáng tạo được mà "sáng tạo trong chừng mực" thôi.
Mình nhớ có đọc một bài báo phỏng vấn một dịch giả nổi tiếng nói rằng tiền nhuận bút trả cho ông để dịch tiểu thuyết trong cả năm trời còn chưa bằng một tháng ông làm ngoài nên kể cả có "tay trong" bên NXB thì thu nhập dịch sách cũng chưa chắc đã cao đâu nhé.
À, motivational speaker là công việc trọn đời của mình chứ không phải công việc kiếm tiền nên mình chỉ làm cho một công ty duy nhất là "Khai phóng con người", người sếp duy nhất là Nhân loại và tôn chỉ hoạt động duy nhất là Nhân văn.
Nói nghe ghê gớm vậy chứ thật ra chỉ cần tổ chức seminar để nâng đỡ dìu dắt cho các bạn trẻ, chủ yếu là học sinh sinh viên có được những bài học từ trải nghiệm bản thân, để các bạn có được góc nhìn khác nhằm đưa ra những quyết định tốt hơn. Vậy là đủ rồi.
Mà nếu ông dịch giả đó nói thế thì coi bộ transcreation cũng không dễ ăn đâu á bạn Hường :|
Hồi trước mình có đọc đâu đó một câu khá hay, đại ý là muốn dịch hay thì phải dich đúng cái đã. Transcreation theo mình biết thì nó khó hơn ở chỗ vẫn chuyển chính xác ý của tác giả sang một ngôn ngữ khác nhưng phải theo một văn phong mới để phù hợp hơn với thị trường mục tiêu, nhất là về văn hóa và cảm xúc. Sự sáng tạo tuyệt đối thì mình nghỉ nó vốn là việc của những mảng khác như viết lách, sáng tác, còn dịch thuật thì sự sáng tạo của nó nên nằm ở chọn cách diễn đạt, chứ không phải chọn luôn nghĩa cho câu từ hehe. Mình cũng chỉ mới làm trong ngành chưa tới hai năm, mật độ dự án cũng không dày, nhưng cũng được khá nhiều, từ các dự án lẻ tẻ trên các trang freelance về dịch thư, dịch trang web cho đến các đợt dự án lớn và dày đặc như phim của Netflix từ hai công ty mình có hợp tác là Zoo Digital và Deluxe-Sfera, đến chuỗi dự án gần đây của đại gia Facebook mà mình thấy nhiều nơi đều công tác như ngay Gengo đây lẫn OHT. Nếu nói về sáng tạo, linh hoạt trong câu từ lẫn "độ nới" trong ngữ nghĩa thì mình thấy phụ đề phim là rõ nhất. Đặc tính của phụ đề là bị giới hạn số từ (không quá 2 dòng, không quá một số từ nhất định/phút, tùy công ty, như Netflix là 200 từ/phút) nên nhiều khi rất khó để diễn đạt ý gốc của tác giả, chưa kể phim chơi chữ hoặc đùa ẩn ý rất nhiều nên người ta tương đối nới trong cách dịch, nhưng mục đích và ý nghĩa nhìn chung vẫn nhất thiết phải đảm bảo. Phim nhìn chung từ ngữ gần gũi, lại văn nói nên không khó, trừ phim ca nhạc có lời bài hát, cách nói ẩn ý và đặc biệt là mấy trò đùa khá khó hiểu. Ngược lại, có những lĩnh vực đòi hỏi độ chính xác rất cao, vì chỉ cần diễn đạt không rõ nghĩa cũng để lại hậu quả, do đó rất chặt chẽ trong việc xét duyệt, như mảng kỹ thuật và luật, y học.